Przedszkole nr 59 w Warszawie

Drodzy Rodzice

Od wielu lat temat jakości powietrza jest podejmowany w mediach, ale też naszych rozmowach. Sprawdzamy jego stan przed wyjściem na zewnątrz, nierzadko złościmy się widząc czerwoną smutną minę. A czy zastanawiamy się jak w ogóle przebiega proces pobierania tlenu, niezbędnego nam do życia? Drogi Rodzicu, czy wiesz jak oddycha Twoje dziecko?

Wyróżnia się dwa sposoby oddychania: statyczne oraz dynamiczne. Pierwsze z nich polega na wdychaniu oraz wydychaniu powietrza przez nos. Taki sposób oddychania pozwala na utrzymanie języka w pozycji spoczynkowej (na wałku dziąsłowym za górnymi siekaczami), a także zapewnia nawilżenie, ogrzanie oraz oczyszczenie wdychanego powietrza. Drugi sposób, czyli oddychanie dynamiczne, zachodzi podczas mówienia czy śpiewania. Wówczas wdechy i wydechy są wykonywane zarówno przez nos, jak i przez usta.

Czy wszystkie sposoby oddychania są prawidłowe?

 Nieprawidłowe jest oddychanie przez usta w spoczynku, czyli w sytuacji niemówienia. Wówczas język spoczywa na dnie jamy ustnej, a powietrze nie jest oczyszczane. Opisana nieprawidłowość wpływa negatywnie na układ odpornościowy dziecka, ale też obniża sprawność mięśni aparatu artykulacyjnego. Badania dowodzą, że utrzymywanie się dysfunkcji oddychania powyżej roku wpływa na powstawanie wad wymowy.

Poza opisaną dysfunkcją oddychania, objawiającą się przez nawykowe oddychanie torem ustnym, mogą wystąpić inne trudności, jak na przykład: słaba siła wydechu, płytki wdech, krótka faza wydechu czy trudność z różnicowaniem torów oddychania (ustnego i nosowego).

Co zrobić, gdy dziecko ma trudności oddechowe?

 Przede wszystkim należy zadbać o drożność nosa, dzięki czemu dziecko ma możliwość prawidłowego oddychania w spoczynku. Ponadto w przypadku wszelkich wątpliwości warto skonsultować się z laryngologiem, który dokona oceny warunków anatomicznych i tym samym wykluczy ewentualne nieprawidłowości mogące mieć wpływ na występujące trudności (np. przerośnięcie tzw. „trzeciego migdałka”). Bardzo ważne jest również podjęcie intensywnych ćwiczeń.

Wskazówka: Ćwiczenia oddechowe powinny być wykonywane 2-3 godziny po ostatnim posiłku dziecka, najlepiej w różnych pozycjach (stojącej, siedzącej czy leżącej) kilka razy dziennie przez około 5 minut.

1. Ćwiczenia oddychania statycznego (przez nos)

• balon –nabranie powietrze do ust i utrzymywanie go (lub przemieszczanie z policzka do policzka) przy jednoczesnym oddychaniu torem nosowym; bardzo ważne jest silne zwarcie warg;
• płukanie ust –napełnienie ust niewielką ilością wody i przemieszczanie jej z jednego policzka do drugiego –wówczas dziecko oddycha przez nos; bardzo ważne jest silne zwarcie warg;
• wdech i wydech nosem –pobieranie i wypuszczanie powietrza nosem przy jednocześnie zamkniętych ustach;
• wdychanie powietrza jedną dziurką, wydychanie drugą –pobieranie powietrza przez jedną dziurkę w nosie (druga dziurka zatkana palcem), a wypuszczenie drugą (zmiana zamykanej dziurki).

2. Ćwiczenia różnicujące fazy oddechowe (ustną i nosową)

• wdech nosem wydech ustami –pobieranie powietrza nosem, a wypuszczanie ustami (czynność podobna do wdychania zapachu, np. kwiatów);
• dmuchanie baniek –pobieranie powietrza nosem i wypuszczanie ustami w taki sposób, by powstały bańki;
• dmuchanie na piórka, piłeczkę –wdychanie powietrza nosem, a wypuszczanie ustami i wprawianie w ruch piórka, małej piłeczki i.in.;
• wdech ustami, wydech nosem –pobieranie powietrza ustami, a wydychanie go ustami nosem.

3. Ćwiczenia zwiększające pojemność płuc, wzmacniające wydech

• zdmuchiwanie płomienia na świeczce –dmuchanie na płomień świecy (szybki i mocny wydech);
• zdmuchiwanie płomienia świeczki przy pomocy słomki –zdmuchnięcie płomienia świeczki przy użyciu słomki (ukierunkowanie strumienia powietrza, mocny wydech);
• burza w szklance wody –wdmuchiwanie (przez słomkę) powietrza do szklanki wypełnionej do połowy wodą;
• kąpielowe regaty –na przygotowaną z łupinki po orzechu żaglówkę (maszty mogą być przygotowane z zapałki umieszczonej w kawałku plasteliny, a żagle z papieru); ćwiczenie może być formą zabawy na przykład podczas kąpieli.

4. Ćwiczenia wydłużające fazę wydechu

• dmuchanie na płomień świecy –w tym zadaniu dziecko dmucha na płomień świecy, ale wykonuje długi, delikatny wydech wprawiający płomień w ruch, bez zgaszenia;
• dmuchanie na gorącą zupę –wykonanie wdechu nosem i wydychanie powietrza ustami dmuchając na gorącą zupę;
• ślimak –wodzenie palcem po narysowanym śladzie i przedłużanie samogłoski [a] na jednym wydechu (rodzice mogą mierzyć czas i zapisywać osiągnięcia pociech);
• wypowiadanie samogłosek na jednym wydechu –wypowiadanie samogłosek [a e i o u y] na jednym wydechu;
• liczenie na jednym wydechu –liczenie na jednym wydechu; rodzice mogą zapisywać osiągnięcia dziecka i tym samym zauważać postępy ćwiczeń.

Mam nadzieję, że ćwiczenia będą przyjemnością! A teraz wdech… i wydech… :)

Materiał opracowany na podstawie:
Skorek E. M., Rządzka M., 2011, Profilaktyka i terapia dysfunkcji oddechowych u dzieci, Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra.